बंगलादेशको अन्तरिम सरकार संकटमा, डिसेम्बरसम्म चुनाव गराउन सेनाको अल्टिमेटम

काठमाडौँ - बंगलादेशको अन्तरिम सरकार अचानक संकटमा पुगेको छ । प्रमुख सल्लाहकार प्रोफेसर मोहम्मद युनुसले राजीनामा दिने विचार गरिरहेको रिपोर्टहरू बाहिर आएपछि यो सरकारको भविष्यको बारेमा प्रश्न उठ्न थालेको हो ।

अहिले राजनीतिक वृत्तमा सबैभन्दा बढी चर्चा भइरहेको प्रश्न प्रोफेसर युनुसले अचानक राजीनामा दिने सोच किन बनाए भन्ने हो ।  यो सबै त्यस्तो समयमा भइरहेको छ जब बंगलादेश राष्ट्रवादी पार्टी सडकमा विरोध प्रदर्शन गरिरहेको छ र अन्तरिम सरकारबाट समर्थन फिर्ता लिने संकेत पनि गरेको छ ।

अर्कोतर्फ, सेना प्रमुख जनरल वकार-उज-जमानले गत बुधबार सैन्य अधिकारीहरूसँगको बैठकमा चुनाव, राखाइनका लागि मानवीय कोरिडोर र भीड हिंसा जस्ता धेरै मुद्दाहरूमा छलफल गरेका थिए ।

यी सबैका बीचमा, अन्तरिम सरकारका प्रमुख मोहम्मद युनुसले बिहीबार अन्य सरकारी सल्लाहकारहरूसँगको बैठकमा आफूले राजीनामा दिने सोचमा रहेको बताए । यो बैठक पहिले नै तय गरिएको थिएन । बैठकमा उनले अन्य दलहरूले सिर्जना गरेको असहयोग र अवरोधका कारण आफ्नो सरकार काम गर्न नसकेकोमा आक्रोश र निराशा व्यक्त गरेको मिडिया रिपोर्टमा उल्लेख छ ।

राष्ट्रवादी नागरिक पार्टी (एनसीपी) का संयोजक नाहिद इस्लामले बीबीसीलाई प्रोफेसर युनुसको राजीनामाको विचारको बारेमा बताएपछि यो विषय बाहिरिएको थियो । 

गत वर्ष जुलाईमा विशाल आन्दोलनका कारण अवामी लिग सत्ताबाट हटाइएपछि मोहम्मद युनुसको नेतृत्वमा बनेको यो अन्तरिम सरकारलाई त्यो आन्दोलनका नेताहरूका साथै बीएनपी र जमात लगायत धेरै राजनीतिक दलहरू, सेनाका साथै सबै राष्ट्रिय संस्थाहरूले पूर्ण समर्थन गरेका थिए ।

अब राजनीतिज्ञ र विश्लेषकहरूले प्रश्न उठाइरहेका छन् कि यति ठूलो समर्थन हुँदाहुँदै पनि यो सरकारलाई किन असफलताको आरोप लगाइँदैछ ? विज्ञहरू भन्छन् कि प्रोफेसर युनुस जुलाई आन्दोलनको नेतृत्व गर्ने विद्यार्थीहरूप्रति सहानुभूति राख्छन् र उनले यो कुरा धेरै पटक स्वीकार गरेका छन् । आन्दोलनको नेतृत्व गरिरहेका विद्यार्थीहरूले एनसीपी नामक नयाँ पार्टी गठन गर्दा त्यसप्रति पनि विवाद देखियो । 

यद्यपि, सल्लाहकार परिषद्को हिस्सा रहेका एक विद्यार्थी प्रतिनिधिले राजीनामा दिएर पार्टीको जिम्मेवारी सम्हालेका छन् । तर सल्लाहकारको पदमा थप दुई विद्यार्थी प्रतिनिधिहरू छन् । अन्तरिम सरकारको पछिल्लो नौ महिनाको अवधिमा, पहिले भेदभाव विरोधी विद्यार्थी आन्दोलनको ब्यानरमा र त्यसपछि एनसीपीको ब्यानरमा विभिन्न मुद्दाहरूमा विरोध प्रदर्शनहरू आयोजना गरिएका छन् ।

अर्कोतर्फ, सडकमा जम्मा हुने भीडको अनुशासनहीनताको विषयमा देशमा धेरै छलफल भइरहेको छ । केही अवस्थामा, भीड मार्फत अराजकता सिर्जना गर्ने र राजनीतिक तथा अन्य मागहरूको लागि दबाब सिर्जना गर्ने प्रयास भइरहेको छ । यस मामिलामा सरकारको कमजोरी उजागर भएको छ । यसबाहेक, विभिन्न क्षेत्रमा सरकार असफल भएको आरोपसँगै राजनीतिक दलहरूको असहयोगको प्रश्नमा पनि बहस भएको छ । राजनीतिमा विभाजन र विभिन्न दलहरू र सरकारी सरोकारवालाहरू बीचको स्वार्थको द्वन्द्व अब स्पष्ट रूपमा देखिन थालेको छ । 

अहिले बंगलादेशमा प्रमुख सल्लाहकारमा राजनीतिक परिस्थिति सम्हाल्ने क्षमताको अभाव रहेको र समग्रमा, सरकार काम गर्न सक्षम नरहेको देखिएको विश्लेषण हुन थालेको छ । यसका कारण, यसको अगाडि गम्भीर संकट उत्पन्न भएको छ र यसले चुनौतीहरूको सामना गरिरहेको देखिएको छ ।

यसैबीच मोहम्मद युनुसले शनिबार सल्लाहकार परिषद्को बैठक बोलाए । यस बैठक पछि, योजना सल्लाहकार वाहिदुद्दीन महमूदले युनुसले राजीनामा नदिने बताए । समाचार एजेन्सी युएनबीका अनुसार सल्लाहकार परिषद्को बैठकपछि चाँडै मन्त्रीहरूसँगको बैठक हुनेछ ।

यसैबीच, सेना प्रमुख वकार-उज-जमानले डिसेम्बरसम्ममा चुनाव गराउन स्पष्ट रूपमा अल्टिमेटम दिएका छन् ।