प्रचण्डका ‘हुआ गोफेंग’ भएर निस्कन सक्छन् नन्दबहादुर, महाधिवेशनमा ‘टाउको दुखाई’ प्रभाकर

काठमाडौं– नेकपा माओवादी केन्द्रको महाधिवेशन आगामी मंसिरका लागि तय भएको छ। 

यो महाधिवेशनबाट पनि सर्वसम्मत अध्यक्ष भएर अर्को कार्यकालको लागि पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड राजनीतिक केन्द्रविन्दुमा बस्न चहान्छन्। यसैकारण विभिन्न अभियानका नाममा देशदेखि प्रदेशसम्मको उनको भ्रमण चलिरहेको छ।

तर पार्टीमा नेतृत्व हस्तान्तरणको बहस चलेको लामो समय भैसक्यो। प्रचण्डले विद्यार्थीकै एउटा सम्मेलनमा भनेका थिए,‘नीति कार्यक्रम र संगठन विस्तारको दस्ताबेज ल्याए म छाड्दिन्छु। तर अहँ कसैले ल्याउन सकेको छैन।’

उनले यति मात्र भनेका थिएनन्, जनार्दन शर्मा प्रभाकरतिर लक्षित गरी भनेका थिए,‘अब प्रचण्डबाट चल्दैन भन्ने साथीहरु पनि छन्। पछाडि त्यस्तो कुरा गर्छन्। तर अगाडि भन्न सक्तैनन्।’

त्यहि कार्यक्रममा प्रभाकरले चुनौती दिँदै प्रचण्डलाई भनेका थिए,‘हेडक्वार्टरले मलाई कहिल्यै माओवादीको देखेन। कहिले एमालेको त कहिले कांग्रेसको देख्यो, आखिर माओवादी म कहिले बन्ने? देख्ने हो?’

स्वभाविक रुपमा प्रचण्डले नेतृत्वमा हावी भएको ३६ बर्ष पुगिसकेको छ। उनले अरुलाई नछाडेका कारण माओवादी अहिले अझ चलायमान नभएको मान्ने पनि छन्। 

तर, प्रचण्डले त्यहि कार्यक्रममा उत्तराधिकारीका विषयमा भनेका थिए,‘म माओले जस्तो गल्ती गर्दिन। लिन प्याओलाई उत्तराधिकारी घोषणा गरेका माओलाई पछि तिनैले मार्न खोजे। म त्यो गल्ती गर्दिन।’

यसबेला माओवादीको महासचिव को बन्लान् भन्ने निक्कै ठूलो चासो पनि थियो। प्रभाकर स्वभाविक उम्मेदवार थिए भने बर्षमान पुनः अनन्त पनि प्रतिस्पर्धामा थिए। 

तर प्रचण्डले अचानक रुपमा महासचिवमा देव गुरुङ ल्याएर सबैलाई छक्क पारेका थिए। 

पार्टी बाह्य जीवनमा सरकार चलाउँदा पनि विभिन्न गठबन्धन बनाएर दुई लाइन संघर्षमा खेली तेस्रो छलाङ मान्ने प्रचण्डले आगामी महाधिवेशनमा पनि चमत्कार देखाउन सक्छन्। 

खासगरी उनले तयार पारिरहेको उत्तराधिकारी र भूमिका दिने क्रममा। प्रचण्डले पूर्वउपराष्ट्रपति नन्दबहादुर पुनः पासाङलाई राजनीतिमा सक्रिय बनाउन लागेका छन्। 

महाधिवेशनमा उनले पासाङलाई आफ्ना खास उत्तराधिकारीका रुपमा माओले हुआ गोफेङ ल्याए जसरी ल्याउने सम्भावना केलाउन थालिएको छ। संकेतका रुपमा पासाङले अहिले पाएको जिम्मेवारी पनि हो।

माओको मृत्युपछि हुआ गोफेंग तत्कालिन उत्तराधिकारी बनेका थिए। माओवले भनिएको भनाई ‘विथ यु इन चार्ज, आई एम इएज’लाई अनुमोदन गरिएको थियो। 

होफेंगले १९७८ देखि १९८१ सम्म चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीको अध्यक्ष र प्रधानमन्त्रीको जिम्मेवारी सम्हालेका थिए।

आगामी महाधिवेशनमा पासाङ सोही शैलीमा आउन सक्ने अनुमान गरिएको छ। यद्यपि यसमा प्रभाकरको विचार पनि विस्तारै खुल्न थालेका छन्।  

उनले भनेका छन्,‘महाधिवेशनमा प्रतिस्पर्धा भन्दा पनि मैले उठाएको विषय पार्टीलाई कसरी सुधार गर्ने भन्ने हो। कम्युनिष्ट पार्टीको जिम्मेवारी र जनताप्रतिको उत्तरदायित्व के हो? पार्टीभित्रको आन्तरिक जनवाद, लोकतन्त्रलाई कसरी स्थापित गर्ने तथा पार्टी सुधार र संस्थागत रुपमा कसरी सञ्चालन गर्ने? भन्ने अहिलेको प्रमुख विषय हो।’

महाधिवेशनमा प्रतिस्पर्धा आवश्यक रहेको संकेतसहित उनले भनेका छन्,‘पार्टीलाई कस्तो बनाउने भन्ने निर्णय पार्टी सदस्यले गर्नुपर्छ। उनीहरुलाई यो अधिकार दिनुपर्छ। उनीहरुलाई पार्टीले सार्वभौम मान्नुपर्छ। त्यसपछि मात्रै माओवादी जनताको पार्टी बन्न सक्छ भन्ने विषय मैले उठाएको कुरा हो।’

उनले ‘यो वैचारिक बहसको कुरा हो। त्यसले पार्टीभित्र विभिन्नस्तरमा बहस सिर्जना गरेको छ। ती बहसहरुलाई विभिन्न ढंगले बुझ्ने र प्रसार गर्ने काम भइरहेको छ। पार्टीलाई एकताबद्ध गर्न, बलियो बनाउन र विधि पद्धतिमा सञ्चालन गर्नुपर्छ भन्ने मेरो एजेण्डा हो। मैले तीनै एजेण्डामा रहेर पार्टीभित्र बहस र छलफल गरिरहेको छु’ पनि भनेका छन्।

माओवादीले मङ्सिरमा महाधिवेशन गर्ने निर्णय गरिसकेको छ।

प्रभाकरको यस्तो विचार र तयारीले प्रचण्डका लागि महाधिवेशनमा टाउको दुखाईको पात्र बन्न सक्छन्। किनभने प्रचण्डले अहिलेदेखि नै प्रभाकरका विषयमा उत्तर दिँदै हिँड्नु परेको छ।

केही दिनअघि मात्र उनले बिराटनगरमा पार्टी छाडेर गए हुन्छ भन्ने विषय आफूले प्रभाकरसँग नभनेको जवाफ फर्काएका थिए। 

स्मरणीय छ गत महाधिवेशनपछि केन्द्रीय समितिमा प्रचण्डको परिवारका सदस्यलाई नियुक्त गरेको भन्ने विषयको आरोप पनि प्रभाकर समूहका नेताले नै लगाएका थिए। त्यसयता प्रचण्ड–प्रभाकर सम्बन्धमा उतार चढाव कायम रहेको बुझिएको छ।