ट्रम्प–जेलेन्स्की वार्ताः हातमा आएको माछा फुत्किएको अमेरिका तैपनि आश छ!

काठमाडौं– अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प र युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्कीबीचको सम्बन्धमा पछिल्लो समय तनाव बढेको छ। ट्रम्पले जेलेन्स्कीलाई ‘तानाशाह’ भन्दै, छिटो कदम नचाले युक्रेन नै नरहने चेतावनी दिएका छन्। यसअघि, जेलेन्स्कीले ट्रम्पलाई ‘गलत सूचना फैलाउने’ आरोप लगाएका थिए। 

ट्रम्पले आफ्नो सोसल मिडिया प्लेटफर्म ‘ट्रुथ सोसल’ मा लेखेका छन्, ‘म युक्रेनलाई माया गर्छु, तर जेलेन्स्कीले अत्यन्तै खराब काम गरेका छन्। उनको देश ध्वस्त भएको छ, लाखौं मानिस अनावश्यक रूपमा मारिएका छन्।’ उनले चेतावनी दिँदै भनेका छन्, ‘जेलेन्स्कीले छिट्टै कदम चाल्नुपर्छ, नत्र उनको देश नै रहने छैन।’ 

यसैबीच, साउदी अरेबियाको रियादमा अमेरिकी विदेशमन्त्री मार्को रुबियो र रुसी विदेशमन्त्री सर्गेई लाभरोभबीच युक्रेन युद्ध अन्त्यका लागि शान्ति वार्ता भएको छ। तर, युक्रेनी राष्ट्रपति जेलेन्स्कीले उक्त वार्तामा युक्रेनलाई समावेश नगरिएकोमा असन्तुष्टि व्यक्त गरेका छन्। 

ट्रम्पले युक्रेनमा शान्ति स्थापनाका लागि युरोपेली राष्ट्रहरू असफल भएको आरोप लगाएका छन्। उनले भनेका छन्, ‘युक्रेनको युद्ध युरोपका लागि हामीभन्दा धेरै महत्त्वपूर्ण छ। हामीसँग ठूलो, सुन्दर महासागर छ, जसले हामीलाई अलग पार्छ।’ 

युक्रेनमा मार्शल कानुन लागू गरिएकाले चुनाव हुन नसकेको र जेलेन्स्कीको अनुमोदन लोकप्रियता ५७ प्रतिशत रहेको बीबीसीको रिपोर्टमा उल्लेख छ। 

फ्रान्सका राष्ट्रपति इमानुएल म्याक्रोंले फ्रान्स र उसका साझेदारहरू युक्रेनसँगै रहेको बताएका छन्। उनले भने, ‘हामी युरोपको सुरक्षाका लागि कुनै पनि जिम्मेवारी लिन तयार छौं।’ 

यसैबीच, रियादमा भएको वार्तामा अमेरिका र रसियाले युक्रेन युद्ध अन्त्यका लागि ‘उच्चस्तरीय टोली’ गठन गर्ने सहमति जनाएका छन्। तर, युक्रेनलाई समावेश नगरिएकोमा जेलेन्स्कीले असन्तुष्टि व्यक्त गरेका छन्। 

रुसले युक्रेनमा आक्रमण जारी राखेको छ, जसमा जापोरिज्झियाको ओरिखिभमा गोलाबारीका कारण ८० वर्षीय वृद्धको मृत्यु भएको छ। डोनेस्क क्षेत्रको कोस्ट्यान्तिनिभकामा रसियाली ड्रोन हमलाले उद्धारकर्मीहरूमाथि आक्रमण गरेको छ। 

अमेरिकी विशेष दूत जनरल कीथ केलेग युरोप भ्रमणमा छन्, जहाँ उनले युरोपेली नेताहरूसँग भेटवार्ता गरेका छन्। उनले ब्रसेल्समा युरोपेली आयोगका अध्यक्ष उर्सुला भोन डेर लेयेन र युरोपेली परिषद्का अध्यक्ष एन्टोनियो कोस्टासँग भेटवार्ता गरेका छन्। 

समग्रमा, ट्रम्प र जेलेन्स्कीबीचको विवादले युक्रेन युद्धको शान्ति प्रक्रियामा थप चुनौतीहरू उत्पन्न गरेको देखिन्छ।

यसैबीच ट्रम्प र जेलेन्स्कीबीचको वार्ता पहिलो पल्ट असफल भएको छ। अर्को वार्ताको निश्चितताबिना नै सकिएको वार्तापछिका टिप्पणीहरु भयानक छन्। 

डोनल्ड ट्रम्प र युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोदीमीर जेलेन्स्कीबीचको वार्ता ह्वाइटहाउसमा भड्किएको छ। विवादको भिडिओ नै सार्वजनिक भइसकेको छ। शत्रुतापूर्ण बैठकमा केही रोचक किस्सा पनि देखिए।

यहाँसम्मकी अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पले जेलेन्स्कीलाई तेस्रो विश्वयुद्ध चाहेकोसम्मका आरोप लगाए। राष्ट्रपति ट्रम्प र जेलेन्स्की बीचको बैठक ओभल अफिसमा चर्को स्वरमा परिणत भयो, जहाँ अमेरिकी राष्ट्रपतिले युक्रेनका नेता र उपराष्ट्रपति जेडी भान्सलाई जेलेन्स्कीले अमेरिकी समर्थनको लागि पर्याप्त कृतज्ञता प्रदर्शन गरेका छन् कि छैनन् भनेर प्रश्न गर्दै गाली गरे। 

जेलेन्स्कीले भने कि उनलाई अमेरिकी राष्ट्रपतिसँग माफी माग्नु आवश्यक छैन जस्तो लाग्छ। यद्यपि, विदेश सचिव मार्को रुबियोले भने कि युक्रेनीले ‘यो कुरालाई उनको लागि असफलतामा परिणत गरेकोमा माफी माग्नुपर्छ।’

अमेरिका युक्रेनलाई नेटोमा नलग्ने तर युद्ध रोक्नका लागि त्यहाँका खनिजलाई उपयोग गरी सम्झौताको तयारीमा थियो। तर जेलेन्स्कीसँगको वार्ता भड्किएपछि अमेरिकाको यो चाहना तत्कालका लागि अधुरो रह्यो। 

नेपालीमा एउटा भनाई छ,‘हातमा आएको माछो फुत्कियो।’ यसकारण ट्रम्पका लागि यो एउटा प्रथम असफल वार्ता बन्न पुग्यो। तर ट्रम्प समर्थित फक्स न्यूजको अन्तरवार्तामा जेलेन्स्कीले दुई देशका जनताबीचको सम्बन्ध राम्रो रहेको बताए। उनले के पनि आश देखाएका छन् भने ‘यो सम्बन्ध अझ बचाउन सकिन्छ।’

बैठक छोडेर हिंडेका उनले ट्रम्पसँग जे भयो त्यो ठीक नभएको प्रतिक्रिया दिंदै सम्बन्धलाई भने बचाइराख्न सकिने बताएका हुन्।

यो वार्ताको मुख्य उद्देश्य अमेरिकीसँग खनिज सम्झौतामा हस्ताक्षर गर्नु थियो। तर, वार्ता एकाएक असामान्य र तनावपूर्ण बन्यो।

ट्रम्पले चर्को आलोचना गरेर पेलेपछि जेलेन्स्की पनि प्रतिवादमा उत्रिएका थिए। वार्तामा कुनै खनिज सम्झौतामा हस्ताक्षर पनि भएन। जेलेन्स्कीलाई ह्वाइट हाउस छोड्नसमेत भनियो र उनी निस्किए।

ट्रम्पले वार्तापछि भने–मलाई लाग्दैन कि जेलेन्स्की शान्ति चाहन्छन्। त्यसपछि जेलेन्स्कीले भने, ‘बैठकको परिणाम ठीक भएन। तर, सम्बन्ध बचाउन सकिने विश्वास छ।’

यो घटना विश्व राजनीतिमा नयाँ तरंग ल्याउने अवस्थामा पुगेको छ। युक्रेन र अमेरिकाबीचको भविष्यको सम्बन्धलाई लिएर अनिश्चितता फैलिएको छ।
यद्यपि अब अमेरिकी रणनीति कसरी अगाडि जानेछ भन्ने विषयचाहिँ चासोपूर्ण बनेको छ।