काठमाडौँ– एक सय ११ मेगावाट क्षमताको रसुवागढी जलविद्युत् आयोजना निर्माणको ९५ प्रतिशत काम सकिएको छ । आयोजना निर्माणको सम्पूर्ण काम अन्तिम चरणमा पुगेको आयोजनाले जनाएको छ ।

आयोजना निर्माणका काम लगभग पूरा भइ आउँदो असार मसान्तभित्र आयोजनाबाट व्यवसायिक रुपमा विद्युत् उत्पादन गर्ने तयारी भइरहेको आयोजना प्रमुख छवि गैरेले सिएन नेपाललाई जानकारी दिए ।

‘आयोजनाका बाँकी सबै काम हामीले असार मसान्तभित्र सम्पन्न गरी विद्युत् उत्पादन सुरु गर्ने तयारी छ,’ उनले भने, ‘हालसम्म आयोजनाको ९५ प्रतिशत काम सम्पन्न भइसकेको छ ।’

आयोजनाले तीनवटा लटमा वर्गीकरण गरी काम गरिरहेको छ । लट–१ अन्र्तगत सिभिल एन्ड हाइड्रो मेकानिकलतर्फ सिडब्लुई चिनियाँ कम्पनीले काम गर्दै आएको छ । पावरहाउसभित्र जडान गर्ने उपकरण तथा मेसिनलगायतका संरचनाका काम अन्तिम चरणमा छ ।

लट–२ अन्र्तगत इलेक्ट्रो मेकानिकलतर्फ ८५ प्रतिशत निर्माण सकिएको आयोजनाले जनाएको छ । इलेक्ट्रो मेकानिकलतर्फ भोइथ हाइड्रो कम्पनी इन्डियाले काम गरिरहेको छ । त्यस्तै, लट–३ अन्र्तगत प्रसारण लाइनतर्फ रोयल कन्ट्रक्सन कम्पनीले काम गर्दै आएको छ । यसअघि ठेक्का पाएको मुडभरी एन्ड जोशी कम्पनीले निर्माणमा ढिलाइ गरेपछि ठेक्का रद्ध गरी पुनः ठेक्काबाट रोयल कन्ट्रक्सनले छानिएको थियो ।

कुल ३२ वटा टावर बनाउनुपर्नेमध्ये अहिले टावर निर्माणको फाउन्डेसनको काम सबै सकिएको छ । १६ वटा टावर ‘मेटेरियल’ आयोजनास्थलमा पुगिसकेका छन् भने अरु टावर कलकत्ताबाट हिडाइसकिएको गैरेले जानकारी दिए । टावर ठड्याएर तार तान्ने काम डेढ महिनाभित्र सम्पन्न गर्ने लक्ष्य रहेको उनको भनाइ छ । 

रसुवागढीको पावर हाउसदेखि चिलिमे हबसम्म आयोजनाले नै प्रसारण लाइन बनाउने छ । करिब १० किलोमिटर लामो प्रसारण लाइन तानेर उक्त आयोजनाको बिजुली चिलिमे हबसम्म ल्याएर जोडिने छ ।

भूकम्प, नाकाबन्दी, कोरोना महामारीलगायतकाबु बाहिरका परिस्थितिबाट आयोजना प्रत्यक्ष रुपले प्रभावित हुँदा आयोजनाको लागत र समय लम्बिएको आयोजनाले जनाएको छ । कार्यालय सञ्चालन, प्रशासनलगायतका खर्चमा वृद्धि भएको छ । अमेरिकी डलरमा आएको उतारचढावले 

टेन्डर गर्दा एक डलर बराबर ८० देखि १०० रुपैयाँ परेको थियो भने अहिले प्रतिडलर बराबर १३० रुपैयाँसम्म पुगेको छ । विद्युत् खरिद बिक्री सम्झौता (पिपिए) र ऋण सम्झौता गर्दा १३ अर्ब ६८ करोड लागत अनुमान गरिएको थियो । आयोजनाको पीपीए सन् २०११ नेभेम्बर १४ मा भएको थियो ।

त्यसलगत्तै ठेक्काको अवधिसम्म (८ महिनापछि ) डलरको उतारचढावले आयोजनाको लागत १५ अर्ब ३७ करोड लागत पुगेको थियो । र, आउँदो असार मसान्तसम्म १७ अर्ब ४ करोडसम्म लागत पुग्ने देखिएको उनले बताए ।

हालसम्म साढे १५ अर्ब रुपैयाँ खर्च भइसकेको आयोजनाले जनाएको छ । बर्खायाममा बाढी, पहिरो र हिउँदमा सुख्खा पहिरोको प्रत्यक्ष मार आयोजनाले भोग्दै आयो । २०२१ को जुनमा ठुलो बाढी आएर विद्युतगृहमा राखिएको सामान र मेसिनरी बगाउँदा आयोजनाले करोडौं क्षति ब्यहोर्नुपरेको थियो ।

आयोजनाका निर्मित सम्पूर्ण संरचना भूमिगत हुनेछन् । रसुवागढीस्थित भोटेकोसी खोलाको बाँध एवं विद्युत्गृहमा पानी लाने चार हजार १८५ मिटर लामो सुरुङ भने दुई वर्षअघि नै निर्माण गरिसकिएको छ ।

पाँच वर्षभित्र सम्पन्न गर्ने लक्ष्यका साथ सन् २०१२ बाट आयोजना निर्माण सुरु भएको थियो ।  विभिन्न कारणले आयोजना प्रभावित हुँदा निर्माणमा ढिलाई हुँदै गएको देखिन्छ । रसुवाको गोसाइकुण्ड गाउँपालिका वडा नम्बर १ र २ का थुमान र टिमेर क्षेत्रमा आयोजना निर्माण भइरहेको छ ।