'हुँदैन विहान मिर्मिरेमा तारा झरेर नगए, बन्दैन मुलुक दुईचार सपूत मरेर नगए'

कवि भुपी शेरचनको यि रचनाले हामिलाई शहिदहरुको सम्झना गराउँछ । 

हरेक विहानमा झरेको तारासँगै उदाएकोे सूर्यको प्रकाशले दिनको सुरुवात गर्छ । त्यसपछि मात्रै आम मानिसले आफ्नो दैनीकि शुरु गर्छन् । त्यस्तै, हाम्रो देश नेपालको एतिहासिक कालखण्डमा उदाएका वीर सपूतहरुको वलिदान रहेको छ ।

तिनै सपुतहरुको सम्झना र सम्मानको दिन हो आज माघ १६ को शहीद दिवस । 

आज शहीद दिवसका रुपमा मात्र नभई शहिद सप्ताहका रुपमा एकहप्ता अगाडिदेखि नै विभिन्न कार्यक्रम गरेर मनाइने गरिन्छ ।

शहिदहरु शुक्रराज शास्त्री, धर्मभक्त माथेमा, दशरथ चन्द ठाकुर र गङ्गालाल श्रेष्ठलाई प्रजातन्त्रको पक्षमा जनतामाझ वकालत गरेको अभियोगमा हत्या गरिएको  माघ १० गतेदेखि १६ गतेसम्मको अवधिलाई शहिद सप्ताहका रुपमा मनाइएको हो ।

आज हामीले उपभोग गर्दै आएको स्वतन्त्रता, समानता अनि सार्वभौमिक्ताका लागि शहिदहरुले दिएका बलिदान अझै पनि टेकुको शुक्र वृक्ष, सिफलको रुख लगायत विभिन्न रुखहरु अनि घटनाक्रमहरुले दिने गरेको छ ।

नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानको शब्दकोषका अनुसार नेपालको पहिलो शहिद लखन थापालाई मानिन्छ । थापालाई तत्कालिन राणा प्रधानमन्त्री जङ्ग बहादुर राणा विरुद्ध प्रचार प्रसार गरेको आरोपमा वि.स. १९३३ साल फागुन २ मा गोरखाको मनकामना मन्दिर नजिकैको रुखमा झुण्ड्याएर मारिएको थियो । 

त्यसपछि, शहिद शुक्रराज शास्त्री, धर्मभक्त माथेमा, दशरथ चन्द ठाकुर र गंगालाल श्रेष्ठलाई पनि राणा शासनकै बेला मारिएको हो । 

वि.स. १९९७ साल माघ १० गते राति १२ बजे काठमाडौँको पचलीमा खरीको रुखमा शुक्रराज शास्त्रीलाई झुण्ड्याईएको थियो । धर्मभक्त माथेमालाई सिफलमा हत्या गरिएको थियो । त्यसैगरी, माघ १४ गते दशरथ चन्द ठाकुरलाई शोभा भगवतीमा गोली हानी हत्या गरिएको थियो । सोहि दिन राति १० बजे शोभाभगवतीमै लगेर गंगालाल श्रेष्ठलाई खम्बामा बाँधि गोली हानी हत्या गरिएको थियो ।