काठमाडौँ– सरकारले ‘जनयुद्ध दिवस’को मनाउने निर्णय गरेर सोमबार सार्वजनिक बिदा दियो । सरकारको निर्णयबारे सामाजिक सञ्जालमा समर्थन र विरोधका स्वरहरू सुनिएका छन् । 

नेकपा माओवादीले २०५२ साल फागुन १ गतेदेखि ‘जनयुद्ध’ सुरु गरेको थियो । माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष एवं प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले सोही दिनको स्मरणमा जनयुद्ध दिवस मनाउने भन्दै सोमबार देशभर सार्वजनिक बिदा दिने निर्णय मन्त्रिपरिषद्बाट गराएका हुन् । 

१० वर्ष चलेको सशस्त्र युद्धको नेतृत्व माओवादीका तर्फबाट प्रचण्डले नै गरेका थिए । २०६५ र २०७३ मा प्रधानमन्त्री हुँदा प्रचण्डले यस्तो निर्णय गराउन सकेका थिएनन् । 

यसपटक भने फागुन १ लाई जनयुद्ध दिवसको मान्यता दिएर मन्त्रिपरिषद्बाट निर्णय गराए । 

सरकारको निर्णयका बारेमा माओवादी केन्द्रसँग आबद्ध नेता तथा कार्यकर्ताले स्वागत गरेका छन् भने अन्य राजनीतिक दलले औपचारिक रूपमा समर्थन गरेका छैनन् । 

२०६२ मंसिर ७ मा तत्कालीन विद्रोही माओवादी र ७ राजनीतिक दलहरूबीचमा भएको १२ बुँदे सहमतिको जगमा २०६२/६३ को १९ दिने जनआन्दोलन भएको थियो । 

त्यसैको बलमा पुनर्स्थापित प्रतिनिधिसभाले २०६३ जेठ ४ मा विशेष घोषणा गरेर तत्कालीन राजाका अधिकार कटौती गरेको थियो भने संविधानसभाको पहिलो निर्वाचनपछिको संसद्ले २०६५ जेठ १५ मा नेपाललाई गणतन्त्रात्मक राज्य घोषणा गरेको थियो । 

केही दिनअघि मात्रै प्रधानमन्त्री प्रचण्डले बिदा धेरै भएकाले पुनरावलोकन गर्नुपर्ने बताएका थिए । 

तर, केही दिनपछि नै फागुन १ मा बिदा दिने निर्णय गरेर आफ्नै वक्तव्यविपरीतको निर्णय गरेको भन्दै कतिपयले प्रधानमन्त्रीको विरोध गरेका छन् । 

सरकारको समर्थन र विरोधमा समाज विभाजित भएको तथ्य सामाजिक सञ्जालमा पोस्ट भएका विचारले स्पष्ट पार्छ । 

यसरी सामाजिक सञ्जालमार्फत विभाजित भएको समाजलाई सरकारले एकीकृत गर्नुपर्ने विचार नेकपा एमालेका प्रचार विभाग उपप्रमुख विष्णु रिजालले व्यक्त गरेका छन् ।

‘सरकारको काम समाजलाई विभाजित गर्ने होइन, जोड्ने हो । माओवादीको न संसद्मा बहुमत छ न सरकारमा । उसलाई ‘जनयुद्ध’ जति प्रिय छ, अरूलाई त्यति नै अप्रिय छ । त्यसैले ११ प्रतिशतले ८९ प्रतिशतमाथि आफ्नो निर्णय लाद्नु कदापि बुद्धिमानी होइन । अरूलाई अक्करमा पारेर माथि हात पारेको ठान्नु आत्मरति मात्र हुन्छ,’ रिजालले ट्विटरमा लेखेका छन् । 

सरकारको काम समाजलाई विभाजित गर्ने होइन, जोड्ने हो । माओवादीको न संसदमा बहुमत छ न सरकारमा । उसलाई ‘जनयुद्ध’ जति प्रिय छ, अरूलाई त्यति नै अप्रिय छ । त्यसैले ११% ले ८९% माथि आफ्नो निर्णय लाद्नु कदापि बुद्धिमानी होइन । अरूलाई अक्करमा पारेर माथि हात पारेको ठान्नु आत्मरति मात्र हुन्छ ।

— Bishnu Rijal (@bishnurijal1) February 12, 2023

रिजालले व्यक्त गरेको विचारमा धेरैले प्रतिपश्न गरेका छन् । माओवादी केन्द्रको रुचिमा भएको निर्णयमा विरोध गरेको, तर राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टीले पुस २७ मा बिदा गराउन दबाब दिँदा एमाले कता थियो ? भनेर प्रश्न गरेका छन् । 

पूर्वप्रधानमन्त्री डा. बाबुराम भट्टराईले जनयुद्धले गर्दा देशमा गणतन्त्र स्थापना भएको स्मरण गरेका छन् । 

‘जनयुद्ध दिवसको उपलक्ष्यमा सबैमा हार्दिक शुभकामना तथा महान् सहिद, बेपत्ताजन, घाइते योद्धाहरूमा हार्दिक सम्मान ! जनयुद्ध र त्यसकै पूरकका रूपमा भएका जनआन्दोलन, मधेस विद्रोह, थरुहट विद्रोह, जनजाति आन्दोलनलगायत ऐतिहासिक संघर्षकै बलमा संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र प्राप्त भएको स्मरण गरौँ,’ ट्विटरमा डा. भट्टराईले लेखेका छन् ।

जनयुद्ध दिवसको उपलक्ष्यमा सबैमा हार्दिक शुभकामना तथा महान् शहीद,वेपत्ताजन,घाइते योद्धाहरूमा हार्दिक सम्मान! जनयुद्ध र त्यसकै पूरकको रूपमा भएका जनआन्दोलन,मधेस विद्रोह,थरूहट विद्रोह,जनजाति आन्दोलन लगायतका ऐतिहासिक संघर्षकै बलमा संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र प्राप्त भएको स्मरण गरौं! pic.twitter.com/7mcsfnsIY5

— Baburam Bhattarai (@brb1954) February 12, 2023

भट्टराईको ट्विटमा पनि फरक–फरक प्रतिक्रियाहरू आएका छन् । इन्दिरा सिलवाल नामक प्रयोगकर्ताले ‘जनयुद्ध’को बेला राजाविरुद्ध बोलेर गल्ती भएको प्रतिक्रिया दिएकी छिन् । जनयुद्धले फाइदाभन्दा बेफाइदा बढी गरेको उनको तर्क छ । 

‘गाउँ खाली, उत्पादन नास्ति, परनिर्भरता बढ्यो, ६/७ कक्षा पढ्ने बच्चाको योजना १२ कक्षापछि विदेश जाने, रेमिट्यान्समा देश चलेको छ । ब्रेन ड्रेन भयावह छ... यी केका नतिजा हुन् ? बोल्न पाउनुभएको चाहिँ नभन्नु सर–मिसहरू, हिजो राजाविरुद्ध बोलिएको हो, तर गल्ती गरिएछ,’ उनले लेखेकी छिन् । 

गाऊँ खाली, उत्पादन नास्ती, परनिर्भरता बढ़यो, ६/७ कक्षा पढ़ने बच्चाको योजना १२ कक्षा पछी विदेश जाने, रेमीट्यान्समा देश चलेको छ, brain drain भयाबह छ.. यी के का नतिजा हुन्? बोल्न पाउनुभाछ चै नभन्नू सर मिसहरु, हिजो राजाको विरुद्ध बोलीएको हो तर गल्ती गरीएछ।

— इन्दिरा सिलवाल (@Lawyerindira) February 13, 2023

नेपाली कांग्रेसका केन्द्रीय सदस्य एवं योजना आयोजका पूर्वउपाध्यक्ष डा. गोविन्दराज पोखरेलले जनयुद्ध दिवस मनाउने निर्णयको कांग्रेसले विरोध गर्न नसकेको भन्दै व्यक्तिगत रूपमा माफी मागेका छन् । 

‘माओवादी हिंसामा ज्यान गुमाएका दाजुभाइ दिदीबहिनीहरू र राजनीतिक प्रतिशोधमा मारिएका नेपाली कांग्रेसका सहिदहरू मलाई माफ गरिदिनुहोला । राष्ट्रपति र सरकारका २ थान मन्त्रीको लोभमा म केन्द्रीय सदस्य भएको पार्टीको नेतृत्व हँसिया हथौडामा मत हलाएपछि फेरि दर्शनबाट विचलित भयो ‘जनयुद्ध दिवस’ मनाएर !’, पोखरेलले ट्विटरमा लेखेका छन् । 

माओवादी हिंसामा ज्यान गुमाउनु भएका दाजुभाई दिदीबहिनिहरु र राजनैतिक प्रतिशोधमा मारिनु भएका नेपाली काग्रेसका शहिदहरु मलाई माफ गरिदिनूहोला। राष्ट्रपति र सरकारका दुईथान मन्त्रीको लोभमा म केस भएको पार्टीको नेतृत्व हसिॅया हतौडामा मत हलाए पछि फेरि दर्शनवाट बिचलित भयो“जनयुद्द”दिवस मनाएर!

— Govind Raj Pokharel ?? (@grpokharel) February 12, 2023

कतिपयले जनयुद्ध दिवसको दिन दिएको बिदा ‘जाँड’ खानका लागि भन्ने तर्क गरेका छन् । मूर्ख नामक ट्विटर प्रयोगकर्ताले बेपत्ता पारिएका र मारिएका १७ हजारका बाबुआमाले अहिले पनि परिवारका सदस्य फर्किने अपेक्षा गरेको भन्दै छानबिन नगरी बिदा दिनु गलत भएको बताएका छन् । 

उनले भनेका छन्, ‘१७ हजार जनताको घरमा आज पनि छोराछोरी आउने आसले कति बाबुआमा बसेका छन् । हिम्मत छ १७ हजारको परिवारलाई भेट्ने ? जाँड खानलाई सार्वजनिक बिदा ।’

जगदीश्वर थापा नामक ट्विटर प्रयोगकर्ताले आफूले राज गर्नका लागि जनतालाई उचालेको षड्यन्त्रपूर्ण दिनका रूपमा फागुन १ लाई चित्रित गरेका छन् । 

आचार्य छब्बु नामका प्रयोगकर्ता शरीरमा गोली बोकेर हिँडेका युवाहरूलाई सम्झना गर्दै जनयुद्धको उपलब्धि खै ? भनेर प्रश्न गर्छन् । 

‘हजाराँै सहिद परिवार पीरमा छन, घाइतेहरू शरीरमा गोली बोकेर हिँड्न बाध्य छ्न, कैयाैँ बेसहाराहरूको बिजोग छ, कोही मरे कोही बहुलाए, उपलब्धि एउटा बिदा ? खोई ती जनतासामु बाँडेका सपनाहरू ?’, उनले लेखेका छन् ।